Historia druku

Dzisiaj, kiedy druk jest zjawiskiem powszechnym, występującym na każdym kroku w niemal każdej dziedzinie życia, kiedy zostaje on nawet powoli wypierany przez urządzenia elektroniczne, nie zdajemy sobie sprawy jak jego odkrycie i upowszechnienie przyczyniło się do rozwoju cywilizacyjnego. Jego zasadniczym celem było i jest umożliwienie spisywania myśli, dzięki czemu przetrwały one pokolenia i mogły być rozpowszechniane na nieznaną dotąd skalę. Wynalezienie druku przyczyniło się do rozwoju kultury, nauki, technologii, literatury czy sztuki. Mimo, iż rozpowszechnienie go kojarzy się z wynalazkiem Jana Gutenberga, to próby utrwalenia na papierze tekstu i grafiki, z mniejszym lub większym powodzeniem, rozpoczęły się już w starożytności. Chociaż techniki ówcześnie stosowane cechowały się mniejszą wydajnością oraz trwałością, to cel miały taki sam – utrwalenie danego dzieła.

druk

Największym problem był wtedy brak właściwego podłoża, które nadawałoby się do przyjmowania szybkoschnącej farby. Pierwszym takim materiałem był papier wynaleziony w Chinach w 105 roku. W ten sposób rozwinęła się technika estampaż, polegająca na wykonywaniu odbitek z szablonów wyrytych w kamieniu. Kilkaset lat później, również w Chinach, powstała odbitka drzeworytnicza, a moment ten uznaje się za powstanie poligrafii, czyli wydajne powielanie treści, zarówno tekstowych jak i graficznych.

Na przestrzeni kolejnych (i wcześniejszych) stuleci stosowano różne techniki polegające na odbijaniu tekstu na płótnie, kopiowano za pomocą pisania, rysowania, odbijania obrazów przy użyciu środków barwiących. Jednak początkowo działania te miały na celu ozdobienie danej tkaniny czy innego podłoża, a nie utrwalenie na nim informacji.

Tak więc odbijanie tekstów czy obrazów na różnych materiałach przy pomocy farb i  przygotowanych z różnych tworzyw szablonów, sięga wiele wieków wstecz, jednak powielanie treści na większa skalę możliwe było dopiero po wynalezieniu ruchomych czcionek.
Przełom nastąpił w I połowie XV wieki, kiedy to pochodzący z Moguncji złotnik w swojej drukarni skonstruował maszynę umożliwiającą wielokrotne odbijanie czcionki na papierze. Tak powstał druk, a pierwszą wydrukowaną prze niego książką była Biblia. Początkowo Jan Gutenberg stosował znane już w Europie czcionki drewniane, jednak z czasem opracował ich metalową wersję, posługiwał się również materiałem wykonanym z gliny. Skonstruował specjalną maszynę do ich odlewania, co umożliwiło stosowanie wymiennych matryc i było zupełną nowością. Gutenberg zaprojektował również prasę drukarską, co pozwoliło na rozpoczęcie drukowania na niespotykaną dotąd skalę.

Mimo, iż posługiwał się elementami znanymi w Europie od wieków, to jest uważany za prekursora wprowadzenia druku do powszechnego obiegu, co uważa się za jeden z wynalazków, który wpłynął na zakończenie ciemnego okresu średniowiecza.